شرایط الهی ظهور

اشاره

برای ظهور امام عصر عجل الله تعالی فرجه الشریف شرایطی باید حاصل شود که تحقق برخی از آن ها از جانب خدا و برخی دیگر از جانب انسان هاست. از شرایط انسانی ظهور در آینده سخن خواهیم گفت، اما برخی از مهم ترین شرایط الهی ظهور عبارتند از:

1. ارادۀ پروردگار

از آموزه های اصیل قرآنی آن است که تمام حوادث جهان به اذن و ارادۀ خداوند به وجود می آید و اگر او نخواهد، هیچ چیزی حادث نخواهد شد. این همان چیزی است که از آن به توحید افعالی یاد می شود. در حقیقت خواست انسان، نه مستقل از خواست خداوند است و نه برتر از آن، بلکه آنچه انسان می خواهد، اگر مورد خواست خداوند نیز قرار گیرد، محقق

ص: 47

می شود. قرآن کریم می فرماید: ((وَ ما تَشاؤُنَ إِلاَّ أَنْ یَشاءَ اللَّهُ رَبُّ الْعالَمینَ))؛(1) و شما نمی خواهید جز آنچه خداوند، پروردگار جهانیان بخواهد.

چون خداوند، ربّ العالمین است و بر همۀ امور تسلط دارد، پس خواست انسان نیز مشروط به خواست اوست؛ مثل این که در ماشین های تعلیم رانندگی، دو دستگاه گاز و ترمز وجود دارد؛ یکی زیر پای کارآموز و دیگری زیر پای مربّی. در این ماشین، کارآموز می تواند از گاز و ترمز سمت خود استفاده کند، ولی به شرط آن که مربّی هم بخواهد. یا نظیر چک های دوامضایی که هریک از دو صاحب امضا می تواند امضا کند، اما اثر و پرداخت چک زمانی است که دیگری نیز آن را امضا کرده باشد.

در وقوع ظهور حضرت ولی ّعصر عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز همین طور است و اگر ما از شرایط ظهور صحبت می کنیم، بدان معنا نیست که ارادۀ مستقلی داریم و در صورت فراهم شدن شرایط، خداوند مجبور است که ظهور را محقق کند، بلکه به این معناست که خواست مردمی در تعلق ارادۀ خدا به ظهور مؤثر است و البته اصل تحقق ظهور به اذن و مشیت پروردگار خواهد بود.

در میان آیات مهدویِ بیان کنندۀ شرایط الهی ظهور امام زمان عجل الله تعالی فرجه الشریف نیز مواردی یافت می شود که به این مطلب اشاره دارد. یکی از این آیات، آیۀ نهم از سورۀ مبارکه «صف» است؛ آن جا که می فرماید:

هُوَ الَّذِی أَرْسَلَ رَسُولَهُ بِالْهُدی وَ دِینِ الْحَقِّ لِیُظْهِرَهُ عَلَی الدِّینِ کُلِّهِ وَ لَوْ کَرِهَ الْمُشْرِکُون))؛ او کسی است که پیامبرش را همراه با هدایت و دین حق (به سوی مردم) فرستاد تا آن را بر همه ادیان غالب سازد، گرچه مشرکان آن را خوش نداشته باشند.  

در روایات متواتر می خوانیم که پیروزی اسلام بر دیگر ادیان آسمانی، در زمان ظهور حضرت مهدی عجل الله تعالی فرجه الشریف تحقق خواهد یافت. حضرت علی علیه السلام فرمود:

به خداوندی که جانم در دست اوست، هیچ شهر و روستایی باقی نمی ماند، مگر آن که هر صبح و شام صدای اذان و شهادتین در آن شنیده خواهد شد.(1)

تاریخ اسلام، تحقق این آیه را به اثبات رسانده است، زیرا با این که دشمن از طریقِ استهزا و اذیت و شکنجه، محاصرۀ اقتصادی و اجتماعی، تحمیل جنگ ها، توطئه های داخلی منافقان، ایجاد تفرقه میان مسلمانان، به راه انداختن جنگ های صلیبی، ترویج فحشا و منکرات، استعمار نظامی و سیاسی لحظه ای کوتاهی نکرده، ولی اسلام روز به روز توسعه پیدا کرده است. نکته ای که در این آیه وجود دارد، همان اصیل بودن ارادۀ الهی است که با عبارت: «هُوَ الَّذِی»؛ او کسی است که… بر این که اصل تحقق حاکمیت دین حق، متوقف بر ارادۀ حضرت حق است، تصریح دارد.